Dyskopatia – przyczyny, objawy i leczenie
Na bóle pleców narzeka prawie połowa Polaków. Z roku na rok rośnie liczba pacjentów ze schorzeniami kręgosłupa. Głównie są to osoby młode, które prowadzą siedzący tryb życia. To problem wielu krajów, który nie był znany naszym przodkom, co potwierdzają nawet badania archeologiczne. Wielogodzinna praca przy biurku, relaks na kanapie i długie podróże samochodem doprowadziły do powstania szeregu schorzeń kręgosłupa. Jedną z najczęstszych jego dolegliwości jest dyskopatia…
Co to jest dyskopatia?
Dyskopatia to choroba zwyrodnieniowa kręgosłupa charakteryzująca się degeneracją krążka międzykręgowego (tzw. dysku). Zazwyczaj wywołuje silny ból, ale może też przebiegać bezobjawowo.
Gdy dochodzi do zmian w obrębie co najmniej dwóch sąsiednich dysków, mamy do czynienia z dyskopatią wielopoziomową.
Krążek jest elementem kręgosłupa, który łączy poszczególne trzony kręgowe oraz amortyzuje obciążenia, na jakie narażony jest kręgosłup. Ich proces zwyrodnieniowy zaczyna się już w okresie dojrzewania i postępuje z biegiem czasu.
Jednak, gdy dochodzi do nadmiernego obciążenia kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe nasilają się. Wtedy zaczynają pękać włókna pierścienia włóknistego, a jądro miażdżyste przesuwa się do tyłu. Mówimy wtedy o przepuklinie dysku, która powoduje ucisk na kanały nerwowe i prowadzi do silnego bólu kręgosłupa.
W zależności od stopnia zaawansowania dyskopatii, wyróżniamy trzy okresy chorobowe:
– protruzja krążka międzykręgowego (tzw. wypuklina),
– ekstruzja krążka międzykręgowego (tzw. przepuklina),
– sekwestracja krążka międzykręgowego.
Dyskopatia dotyczy wszystkich części kręgosłupa posiadających dyski. Najczęściej jednak odcinka lędźwiowego i szyjnego, a rzadziej piersiowego.
8 faktów na temat dyskopatii, o których możesz nie wiedzieć
Dyskopatia lędźwiowa
To najczęstszy rodzaj dyskopatii, ponieważ odcinek lędźwiowo-krzyżowy kręgosłupa (dokładnie 5 kręg lędźwiowy) jest najbardziej narażony na obciążenia w czasie wykonywania różnych aktywności. Jest też jedną z przyczyn występowania rwy kulszowej, którą powoduje ucisk na nerw kulszowy, charakteryzujący się promieniującym bólem od pośladka, przez udo, aż do stopy.
Dyskopatia szyjna
Według badań, 30% wszystkich przypadków dyskopatii stanowi właśnie dyskopatia szyjna. Pierwszym zwiastunem degeneracji krążków międzykręgowych w tym odcinku kręgosłupa jest ból ramion oraz odczuwanie drętwienia i delikatnych „prądów” przebiegających wzdłuż ręki. Prowadzi ona również do ograniczenia ruchomości kręgosłupa szyjnego i zaburzeń równowagi. W cięższych przypadkach – do wystąpienia niedowładu kończyn.
Dyskopatia piersiowa
Dyskopatia w odcinku piersiowym występuje najrzadziej i dotyczy głównie ludzi w średnim wieku. U młodych osób dochodzi przede wszystkim w wyniku nadmiernego wysiłku fizycznego bądź urazu, ponieważ dochodzi wtedy do przeciążenia krążka międzykręgowego. Z kolei u starszych pacjentów jest to związane z postępującym zwyrodnieniem krążka i stopniową jego dehydratyzacją (odwodnieniem).
Przepuklina jądra miażdżystego może prowadzić do wystąpienia procesów zapalnych z powodu ucisku korzenia nerwowego bądź worka, zawierającego w odcinku piersiowym rdzeń kręgowy oraz podrażnienia tkankowego.
Przyczyny dyskopatii
Specjalistom nie udało się odkryć bezpośredniej przyczyny dyskopatii. Jednak uważana jest ona za chorobę cywilizacyjną, ponieważ dotyczy dużej części populacji (przede wszystkim krajów uprzemysłowionych) i jest skutkiem siedzącego trybu pracy oraz braku aktywności fizycznej.
Kręgosłup nie lubi bezruchu, zatem długie unieruchomienie (praca siedząca, stojąca lub wylegiwanie się na kanapie) prowadzi do nieprawidłowego funkcjonowania krążków międzykręgowych. Nieodpowiednie przeciążenia kręgosłupa i urazy mechaniczne również mogą skutkować dyskopatią.
Inne czynniki zwiększające ryzyko wystąpienia dyskopatii:
– otyłość,
– podnoszenie ciężarów i zbyt intensywny wysiłek fizyczny,
– długotrwałe podróżowanie samochodem,
– osteoporoza,
– anatomicznie wąski kanał kręgowy,
– palenie papierosów,
– stres,
– wszelkie procesy starzenia organizmu, pojawiające się już po 20. roku życia.
Dyskopatia jest dolegliwością, która rozwija się latami. Zmień zatem swoje złe nawyki jak najszybciej!
Jakie są objawy dyskopatii?
Początkowo dyskopatia może przebiegać zupełnie bezobjawowo. Zdarza się, że ból pojawia się dopiero, gdy proces zwyrodnieniowy jest już zaawansowany. W dodatku może mieć różny charakter – nagły, przewlekły lub ostry.
W zależności od odcinka kręgosłupa, w którym doszło do degeneracji krążków międzykręgowych, objawy mogą być nieco inne. Najczęściej są to jednak zaburzenia czucia, drętwienie, mrowienie i niedowłady kończyn. Chorzy również mogą odczuwać bóle brzucha, zgagę, nudności lub inne objawy, które nie wskazują bezpośrednio na problemy z kręgosłupem.
Objawy, które mogą świadczyć o dyskopatii lędźwiowej:
– ból w odcinku lędźwiowym kręgosłupa, który zmniejsza się w pozycji leżącej, a nasila się podczas chodzenia,
– silny ucisk w dole kręgosłupa,
– drętwienie i zaburzenie czucia w kończynach dolnych,
– niedowład pewnych grup mięśni,
– skrzywienie kręgosłupa w kierunku chorej strony ciała,
– silne napięcie mięśni przykręgosłupowych.
Najczęstsze objawy dyskopatii szyjnej:
– ból karku i okolic kręgosłupa szyjnego,
– zawroty i ból głowy,
– omdlenia i nudności,
– zmniejszenie ruchomości w obrębie szyi,
– ból w okolicy barków,
– osłabienie i drętwienie kończyn górnych,
– zaburzenia czucia,
– niedowład kończyn.
Objawy dyskopatii kręgosłupa piersiowego, to przede wszystkim:
– promieniujący ból, powstający w wyniku ucisku korzenia nerwowego, który występuje w kończynach dolnych,
– zaburzenia czucia, mrowienie i ucisk w kończynach dolnych,
– zaburzenia sprawności ruchowej,
– wzmożone napięcie mięśniowe w kończynach dolnych,
– nagłe porażenie mięśni kończyn dolnych (w przypadku zaawansowanych przepuklin).
Dyskopatia – leczenie
Dyskopatia jest złożonym procesem, którego nie da się cofnąć. Można go jednak zatrzymać i zapobiegać nawrotom poprzez zmianę trybu życia.
Leczenie opiera się głównie na metodach zachowawczych, czyli podawaniu choremu leków przeciwbólowych i przeciwzapalnych oraz rozpoczęciu rehabilitacji. Musi być ona dostosowana do stanu zdrowia pacjenta. Ważne jest, aby chory wykonywał ćwiczenia regularnie, nawet jeśli dolegliwości bólowe już całkowicie ustąpią.
Ćwiczenia przy dyskopatii dzielą się na mobilizujące, wzmacniające i rozciągające. Nie wymagają one posiadania specjalnej sprawności fizycznej. Jednak nie dobieraj ich na własną rękę, ponieważ możesz pogłębić zwyrodnienie kręgosłupa. Skonsultuj się z lekarzem bądź fizjoterapeutą.
Gdy leczenie objawowe nie skutkuje, w pierwszej kolejności wykonuje się małoinwazyjne zabiegi. Operacja dyskopatii jest ostatecznością.
Profilaktyka dyskopatii kręgosłupa
Jak uniknąć dyskopatii?
– prowadź aktywny tryb życia (unikaj długotrwałych pozycji siedzących lub stojących),
– nie dźwigaj i nie przeciążaj kręgosłupa, np. zbyt intensywnymi ćwiczeniami,
– dbaj o prawidłową postawę ciała,
– wyeliminuj czynniki ryzyka, m.in. nadwagę, złe warunki pracy.
Ćwiczenia na dyskopatię, które łagodzą ból kręgosłupa
