Jeśli potrafisz wykonać te 5 ćwiczeń, prawdopodobnie masz hipermobilność stawów
Jak wysoko jesteś w stanie podnieść nogę? Czy dotkniesz głową kolan? Czy zrobisz szpagat? Wszystkie te pojęcia są ściśle powiązane mobilnością naszego organizmu. Podczas gdy jedni mają większą swobodę w wykonywaniu poszczególnych ruchów, których zakres jest zdecydowanie większy, dla innych wykonanie niektórych ćwiczeń czy przyjęcie określonych pozycji będzie graniczyło z cudem.
Są wśród nas osoby, które mogą pochwalić się wyjątkową mobilnością tkanek. Czy mogą mówić o szczęściu? Czym więc jest nadmierna ruchomość stawów, jak ją rozpoznać i jak z nią postępować??
Czym jest hipermobilność stawów?
Hipermobilnośc stawów czyli inaczej nadruchomość stawów w wyniku czego stawy są bardziej giętkie niż być powinny. Hipermobilność opisywana była już za czasów Hipokratesa, który opisywał Scytów jako lud o niestabilnych barkach i łokciach, przez co nie byli w stanie strzelać strzelać z łuku efektywnie.
Wyróżniamy trzy rodzaje hipermobilności:
- patologiczna miejscowa – wrodzona, sięga całego ciała a nie poszczególnych stawów
- patologiczna uogólniona – obecna w chorobach wrodzonych i dziedzicznych zaburzeniach tkanki łącznej. Do najbardziej znanych należy zespół Marfana, zespół Ehlersa – Danlosa czy wrodzona łamliwość kości
- patologiczna konstytucjonalna – efekt jest wówczas miejscowy (najczęściej dzieje się to po kilkukrotnym wybiciu kciuka czy skręceniach kostki), stanowi od 4 do nawet 58,7% populacji
Wada czy zaleta?
Wydawać by się mogło, że osoby dotknięte hipermobilnością stawów mają powody do dumy. W końcu mobilność na wysokim poziomie jest wskazana. Tymczasem prawda wcale nie jest taka oczywista. O tej przypadłości mówimy wtedy, kiedy stawy są „bardziej giętkie niż powinny”, a tym samym wykraczają poza prawidłowy zakres ruchomości. Ostatecznie często wiąże się to z przykrymi konsekwencjami bólowymi.
Test Beightona
Test Beightona to jeden z najczęściej wykorzystywanych testów w przypadku podejrzenia hipermobilności stawów. Za jego popularnością przemawia prostota, niewielka ilość czasu i wysoka wiarygodność wyniku. Ten test składa się z 5 ćwiczeń, które pozwolą określić, czy jesteś dotknięty hipermobilnością stawów.
Pozytywny wynik w poszczególnych próbach wiąże się z przyznaniem jednego punktu – maks. do uzyskania jest 5 punktów (w praktyce klinicznej najczęściej stosowany jest jednak test 9-punktowy).
Test ma jednak pewne wady. Nie pokazuje, które części ciała są bardziej mobilne. Nie obejmuje także niektórych ważnych stawów, jak chociażby staw ramienny.
Przechodząc już do testu:
- Ocena przywiedzenia kciuka do przedniej powierzchni przedramienia – jeśli jesteś w stanie dociągnąć kciuk ręki do przedramienia tej samej ręki masz pierwszy punkt
- Ocena przeprostu stawu łokciowego powyżej 10° – wyciągnij rękę tak daleko, jak tylko zdołasz i skieruj grzbiet dłoni w swoim kierunku przy – pomóż sobie drugą dłonią. Jeśli kąt wygięcia w stawie łokciowym przekroczy 10 stopni, masz punkt
- Ocena wyprostu stawu śródręczno-paliczkowego V palca powyżej 90° – to zadanie przypomina pierwsze zadanie z listy. Jeśli jesteś w stanie wygiąć mały palec do stopnia powyżej 90 stopni do przedramienia tej samej ręki, masz punkt
- Ocena przeprostu stawu kolanowego powyżej 10° – stań w delikatnym wykroku i wyprostuj nogę zakroczną starając się jednocześnie „cofnąć kolano”. Jeśli przeprost stawu kolanowego będzie większy niż 10 stopni, masz punkt
- Ocena skłonu tułowia w przód w pozycji stojącej z położeniem rąk płasko na podłożu – złącz nogi w pozycji stojącej i bez zginania nóg w kolanach spróbuj dotknąć ziemi. Jeśli bez problemu dotykasz ziemi obiema dłońmi, masz punkt
Ile punktów uzyskałeś/uzyskałaś z powyższego testu? Hipermobilność wstępnie można stwierdzić w przypadku kompletu punktów u dziewcząt i co najmniej 4 punktów u chłopców. Pamiętaj jednak, że przeprowadzony w ten sposób test w domowych warunkach nie zastąpi konsultacji ze specjalistą, który będzie mógł postawić prawidłową diagnozę.
Jak postępować z hipermobilnością?
Hipermobilności nie można wyleczyć. Można natomiast zminimalizować dolegliwości bólowe, jakie mogą towarzyszyć nadmiernej gibkości stawów. W tym celu należy przede wszystkim unikać długotrwałych pozycji statycznych. Nie należy więc pozostawać w jednej, niezmiennej pozycji przez dłuższy okres czasu, ponieważ generowane w ten sposób obciążenia są nietolerowane przez osoby z hipermobilnością. Znaczenie w tym przypadku będzie miała również odpowiednia, bogata w witaminy E, C , D3 dieta i kontrola masy ciała (nadwaga może dodatkowo obciążać nadmobilne stawy). Nie bez znaczenia będzie również aktywność sportowa, jak chociażby pływanie na grzbiecie czy lekki trening siłowy. Chodzi w tym przypadku głównie o zwiększenie siły mięśni i stabilizację nadruchomych stawów. W cięższych, bardziej zaawansowanych przypadkach zalecane jest leczenie objawowe.
