Metoda McKenziego – na czym polega? Diagnostyka, kwalifikacje i przeciwskazania
Bóle kręgosłupa są obecnie uważane za jedną z chorób cywilizacyjnych. Ten problem dotyczy wielu ludzi nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Przyczyną jest przede wszystkim siedzący tryb życia i brak jakiejkolwiek aktywności fizycznej. Poza farmakologicznymi sposobami i klasyczną fizjoterapią, jedynie uśmierzającymi dolegliwości bólowe – pomóc może metoda McKenziego, której celem jest wyeliminowanie przyczyn bólu.
Metoda McKenziego – kim jest autor?
Metoda McKenziego została opracowana przez fizjoterapeutę z Nowej Zelandii, który (jak można się domyślić) nazywa się Robin McKenzie. Rozpoczął on praktykę lekarską w 1953 roku. Od tamtej pory przeprowadził wiele eksperymentów klinicznych, skupiając się szczególnie na leczeniu bólu odcinka lędźwiowego.
Podstawy metody i jej cele
Metoda McKenziego opiera się na samowystarczalności i samodzielności pacjenta. Zakłada bowiem, że w procesie leczenia najważniejsza jest autoterapia. W dodatku nie ogranicza się tylko do łagodzenia bólu. Jej celem jest znalezienie i wyeliminowanie przyczyny bólu kręgosłupa. Z kolei po ustąpieniu objawów – koncentruje się na profilaktyce.
Na czym polega metoda McKenziego?
Metoda McKenziego obejmuje trzy następujące etapy leczenia: diagnostyka, leczenie, profilaktyka. Tylko w taki sposób możemy pozbyć się bólu i uchronić przed ponownym jego wystąpieniem.
Po pierwsze: diagnostyka i klasyfikacja
Podstawą wdrożenia tej metody jest szczegółowy wywiad z pacjentem. McKenzie opracował specjalny protokół diagnostyczny (odrębny dla każdego odcinka kręgosłupa oraz dla kończyn).
Następnie niezbędne jest przeprowadzenie testów ruchowych. Procedura badania jest ściśle określona i opiera się na znajomości topografii objawów w zespołach bólowych kręgosłupa. Chodzi przede wszystkim o to, aby pacjent mógł dokładnie określić, z którego miejsca pochodzi ból. To pomoże zakwalifikować go do jednego z trzech zespołów zaburzeń kręgosłupa:
1) zespół strukturalny – dotyczy zmian w obrębie krążka międzykręgowego, tzw. dysku (90% przypadków);
2) zespół dysfunkcyjny – związany z mechanicznymi uszkodzeniami w obrębie tkanek kręgosłupa, np. z gwałtownym podniesieniem ciężkiego przedmiotu;
3) zespół posturalny – dotyczy utraty elastyczności i prawidłowej ruchomości kręgosłupa.
Testowanie kręgosłupa w wielu przypadkach jest szybszym i skuteczniejszym sposobem diagnozowania niż drogie badania obrazowe tj. rezonans magnetyczny czy tomografia komputerowa.
Po drugie: odpowiednie leczenie
Po zakwalifikowaniu pacjenta na podstawie objawów do jednego z zespołów bólowych kręgosłupa, ważny jest dobór odpowiedniej techniki leczniczej, a także nauczenie go prawidłowego wykonywania zalecanych ćwiczeń.
1) W przypadku zmian w obrębie dysku, fizjoterapeuta stosując metodę McKenziego może ustalić, jakimi ruchami ciała pacjent będzie mógł wprowadzić na swoje miejsce przemieszczone, uszkodzone tkanki krążka. Dzięki temu chory odczuje szybką ulgę lub całkowicie pozbędzie się bólu.
2) Jeśli przyczyną bólu nie jest uszkodzenie krążka międzykręgowego, lecz utrata prawidłowej ruchomości kręgosłupa (spowodowana zazwyczaj siedzącym trybem życia), leczenie polega na wykonywaniu ćwiczeń, które stopniowo przywrócą normalną elastyczność tkanek, a jednocześnie usuną istniejące ograniczenia ruchomości. W tym przypadku ważne jest również wyrobienie sobie nawyku przyjmowania prawidłowej postawy. Jest to proces powolny, ale nastawiony na eliminację przyczyny bólu, a nie tylko jego złagodzenie.
3) Zupełnie inaczej będzie przebiegało leczenie, jeśli pacjent doznał mechanicznego uszkodzenia tkanek kręgosłupa wskutek gwałtownego zgięcia tułowia lub podniesienia ciężkiego przedmiotu w pochylonej pozycji. Ogólny zestaw ćwiczeń w tym przypadku może jedynie nasilić ból. Pacjent wymaga zastosowania ruchu działającego leczniczo, ale w płaszczyźnie i kierunku, określonym na podstawie badania czynnościowego kręgosłupa.
Wyświetl ten post na Instagramie.
Po trzecie: działania profilaktyczne
Ból pleców, to nawracający problem. W dodatku z czasem objawy nasilają się. Można jednak zapobiegać nawrotom dolegliwości bólowych, czego świetnym przykładem jest metoda McKenziego. Poza badaniem pacjenta i jego leczeniem, kładzie również duży nacisk na jego edukację i profilaktykę.
Lekarz (bądź fizjoterapeuta) już na początku leczenia metodą McKenziego powinien nauczyć pacjenta jak wykonywać codzienne czynności, aby ból się nie nasilał. Przekonać, że zalecane działania prowadzą nie tylko do wyeliminowania bólu, ale też zapobiegają pojawieniu się go w przyszłości.
Po zakończeniu terapii, pacjent powinien nadal wykonywać dobrane dla niego ćwiczenia w celach profilaktycznych. Jednak po ustąpieniu dolegliwości bólowych może to robić rzadziej. Wystarczy 10 minut dziennie, aby znacznie poprawić swoją jakość życia.
Metoda McKenziego – przeciwskazania do jej stosowania
Sposób leczenia bólu pleców, jaki opracował McKenzie, jest skuteczny i coraz częściej stosowany na całym świecie. Niestety nie jest to metoda, z której mogą skorzystać wszyscy. Dlatego, po raz kolejny przypominam o tym, że przed przystąpieniem do jakichkolwiek ćwiczeń, trzeba najpierw skonsultować się z lekarzem lub fizjoterapeutą, który oceni Twój aktualny stan zdrowia.
Poza poważnymi zwyrodnieniami kręgosłupa, złamaniami i niestabilnością wiązadeł górnych segmentów szyjnych, przeciwwskazaniami do stosowania metody McKenziego są m.in.:
– choroby krążenia (tj. hemofilia),
– cukrzyca,
– nowotwory,
– stany zapalne (tj. ZZSK, choroba Crohna, półpasiec, dna moczanowa, RZS),
– dyslokacja stawów,
– choroby psychiczne.
